මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 05 :ජේම්ස් වොට් iii -කාර්මික විප්ලවයේ නව හැරුම් ලක්ශය (well done wattie)

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය ලිපි පෙලේ මුල් ඒව කියෙව්වෙ නැතිනම් ,
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 01 : වාශ්ප එන්ජිමේ බිහිවීම (invention of the steam engine)
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 02 : නිව්කොමන් එන්ජිම (the Newcomen steam engine)

                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 03 :ජේම්ස් වොට් i (James watt's Atmospheric Steam Engine)

                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 04 :ජේම්ස් වොට් ii (Matthew Boulton and James Watt)

               
                       වොට් මේ වෙනකන්ම හදපු  එන්ජින් වල තිබුණෙ අඩු පීඩනය නිසා පිස්ටනය පහලට ගමන් කරන සිස්ටම් එකක්නේ, වෑල්ව ක්‍රමය ප්‍රයෝජනයට අරගෙන හුමාලයේ පීඩනයෙන්ම පිස්ටනය පහලට ගමන් කරන පරිදි වොට් ඔහුගේ නිර්මාණය වෙනස් කරා.මේ ආකාරයට ඔහු ද්විත්ව හැසිරීම් පිස්ටනයක්(Double acting) නිර්මාණය කරා.මේ ක්‍රමය තමයි ඉන් පසු සෑදූ බොහෝ එන්ජින් වලට භාවිතා කරේ. එකෙන් හිතා ගන්න පුලුවන් නේ ඒක කොතරම් සාර්ථක වුනාද කියල.පහලින් දාල තියෙන්නෙ වොට් එන්ජිම වෙනස් කරාට පස්සෙ වැඩ කරන ආකාරය දැක්වෙන පින්තූරයක්.

Read More

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 04 :ජේම්ස් වොට් ii (Matthew Boulton and James Watt)

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය ලිපි පෙලේ මුල් ඒව කියෙව්වෙ නැතිනම් ,
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 01 : වාශ්ප එන්ජිමේ බිහිවීම (invention of the steam engine)
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 02 : නිව්කොමන් එන්ජිම (the Newcomen steam engine)
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 03 :ජේම්ස් වොට් i (James wott's Atmospheric Steam Engine)


                           ඔන්න මම මෝටර් එන්ජින් වල ඉතිහාසය ලිපි පෙලේ තවත් ලිපියක් සමගින් ඔයගොල්ලො හමුවට එනවා. කලින් ලිපියෙදී අපි කතා කරේ ජේම්ස් වොට් ගෙ මුල් කාලය ගැන.අද අපි එයා කරපු තවත් වැඩ ටිකක් ගැන කතා කරමු.




                මේ වෙනකොට 1775 විතර,මේ වෙනකොට වොට් තරමක් සිත් කලකිරීමෙනුයි හිටියෙ. මේකට හේතුව වුනේ වොට්ට මේ වෙනකල්ම වෙලඳපොලේ වටිනාකමක් ගන්න පුලුවන් එන්ජිමක් හදාගන්න බැරිවුනු එක. මුදල් ලබා ගැනීම තමයි වොට්ට ප්‍රශ්ණය වෙලා තිබුනෙ.


                ඔහොම ඉන්නකොට තමයි වොට්ට මැතිව් බෝල්ටන් හමුවෙන්නෙ.ඔහු ආයෝජකයෙක්. වොට් තමන්ගෙ හිතේ තියෙන අදහස බෝල්ටන් ට කිව්ව. එයත් වැඩේට කැමති වුණා. බ'මින්හැම් වලට නුදුරු "සෝහෝ" කියන තැන වොට් අලුත් එන්ජිමේ වැඩ ආරම්භ කලා. දක්ශ පලපුරුදු සේවකයන් හා වොට් හට ලැබුනු පහසුකම් නිසා වොට්ට මේ එන්ජිම කෙටි කාලයකින් පණ ගැන්වීමට හැකි තත්වයට ගේන්න පුලුවන් වුනා.සම්පූර්ණයෙන් වැඩ නිමවූ පසු මේ එන්ජිම මගින් මුලින් තිබූ නිව්කොමන් එන්ජිමට සමාන එන්ජිමට වඩා 75% ක ඉන්ධන ඉතිරියක් ලබා ගැනීමට හැකියාව  ලැබුනා.පහලින් දාල තියෙන්නෙ වොට්ගේ කර්මාන්තශාලාවෙ පින්තූරයක්

                      වොට් ගේ නිපැයුම් එංගලන්ත්යේ සෑම තැනකම පාහේ ප්‍රසිද්ද වුනා.1776මාර්තු මස "Tipton" හි "Bloomfield Colliery" යන සමාගමට විශාල වාශ්ප එන්ජිමක් වොට් නිර්මාණය කර අවසන් කරා.තවද "Shropshire" හි "John Wilkinson's iron works" යන සමාගමටද එවැනිම එන්ජිමක් නිර්මාණය කරා. ඒ අවුරුද්දේ ගිම්හාන සෘතුවෙදී නැගෙනහිර ලන්ඩනයේ ද ආදී වශයෙන් වාශ්ප එන්ජින් කිහිපයක් ම ඔහු නිපදවනු ලැබුවා.


                    මීලඟ ලිපියෙන් අපි තව දුරටත් වොට් කරපු නිර්මාණ ගැන ටිකක් කතා කරමු.කියවල නිකන්ම යන්නෙ නැතිව හොඳ නරක කියල කමෙන්ට් එකකුත් දාලම යමුකෝ!

Read More

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 03 :ජේම්ස් වොට් i (James watt's Atmospheric Steam Engine)

             
මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය ලිපි පෙලේ මුල් ඒව කියෙව්වෙ නැතිනම් ,
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 01 : වාශ්ප එන්ජිමේ බිහිවීම (invention of the steam engine)
                       මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 02 : නිව්කොමන් එන්ජිම (the Newcomen steam engine)




 නිව්කොමන්ගේ හුමාලයෙන් වැඩ කරන වතුර පොම්ප බ්‍රිතාන්‍යයේ හා යුරෝපයේ බොහෝ තැන් වලට ව්‍යාප්ත වුනා. මේවා පතල් වලින් වතුර පොම්ප කරන්න භාවිතා කෙරුණා. ඒ කාලෙ මේ එන්ජිම කොතරම් වැදගත් ද කියල කියනවනම් මේ එන්ජිම ගැන විශ්ව විද්‍යාල වලත් ඉගැන්නුවා. ස්කොට්ලන්තයේ ග්ලාස්ගොව් විශ්වවිද්‍යාල්යේත් මේ එන්ජිමෙ මොඩලයක්  තිබුනා.පහලින් තියෙන්නෙ ඒ මොඩලයේ පින්තූරයක්,

              1763 දී ඒ මොඩලය අලුත්වැඩියා කරන්න කියල නිර්මාණකරුවෙකුට පැවරුණා.ඒ නිර්මාණකරුවා ගේ නම තමයි "ජේම්ස් වොට්".


              මොඩලය අලුත්වැඩියා කරන අතරතුර ඔහු මොඩලය අධාරයෙන් නිව්කොමන් ගේ එන්ජිම පිලිබඳ අධ්‍යනය කරා.හුමාලය සිසිල් කිරිම සිලින්ඩරය තුලදීම සිදු වන විට සිලින්ඩරය රත් වීමට හා සිසිල් වීමට ලක් වීම හේතුවෙන් තාපය ලෙස විශාල ශක්ති ප්‍රමාණයක් හානි වන බව වොට් හට වැටහුනා.මෙයට පිලියමක් යෙදූ ඔහු ප්‍රධාන සිලින්ඩරයට අමතරව තවත් කුඩා සිලින්ඩරයක් සවි කර හුමාලය සිසිල් කිරිම සඳහා භාවිතා කරා.මෙමගින් තරමක් දුරට ශක්තිය ඉතිරි කර ගන්න හැකි වුනා.මෙය නිර්මාණයට නිව්කොමන් හඳුන්වා දුන් වෑල්ව ක්‍රමයද වොට් භාවිතයට ගත්තා.පහල රූපයෙන් පේන්නෙ ආන්න ඒ වොට් නිර්මාණය කරපු එන්ජිම
මේකට කියන්නෙ Watt Atmospheric Steam Engine කියල.

             මේකෙදී හුමාලය නිසා පිස්ටනය ඉහල ගිය පසු කුඩා කන්ඩෙන්සරයට හුමාලය යන වෑල්වය විවෘත වෙනවා.ඒ හරහා කුඩා කන්ඩෙන්සරයට යන හුමාලය සිසිල් වීමට භාජනය වෙනවා.වැකුම් පොම්පය අධාරයෙන් තමයි ප්‍රධාන සිලින්ඩරයේ තියෙන හුමාලය කුඩා සිලින්ඩරයට ගේන්නෙ. කුඩා සිලින්ඩරය තියල තියෙන්නෙ ජල ටැංකියක් ඇතුලෙ නිසා කුඩා සිලින්ඩරයට එන හුමාලය ජල ටැංකිය අධාරයෙන් සිසිල් වෙනවා.එතනින් පස්සෙ ඉතින් නිව්කොමන් ගෙ තියරියම තමයි.
            මේ සියලු එන්ජින් වල පිස්ටනය වායුගෝලයට විවෘත වෙලයි තිබුනෙ,නැතිනම් සිලින්ඩරය ඇතුලෙ පීඩනය අඩු වෙනකොට පිස්ටනය  පහල යන්නෙ කොහොමද?. වොට් තව දුරටත් පරීක්ෂන කරා සිලින්ඩරයේ ඉහල කොටසද ආවරණය කර පිස්ටනයට ඉහලින් පීඩනය අඩු හුමාලය පැමිණීමට හැකිවන පරිදි ඔහු එන්ජිම නවීකරණය කරා. එමගින් වායුගෝලිය පීඩනය මගින් සිදු කරනු ලැබූ කාර්ය ඉටු කරනු ලැබුවා. එමගින් ආපසු පහරේ බලය වැඩිකර ගැනීමට හැකිවිණු අතර එන්ජිමේ වේගයද වැඩි කරගැනීමට වොට් ට හැකියාව ලැබුණා.






වොට්ගේ අත්හදා බැලීම් හා වාශ්ප එන්ජිම ගැන තවත් තොරතුරු ඉදිරි ලිපි වලින් බලාපොරොත්තු වන්න!

Read More

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 02 : නිව්කොමන් එන්ජිම (the Newcomen steam engine)

    කේතලයේ වතුර නටනකොට ඒකෙ කෙමියෙන් හුමාලය පිටවෙන එක මුලික කරගෙන තමයි වාශ්ප එන්ජිම නිර්මාණය වුනේ.ඒ කියන්නෙ රත් වුනු වතුර වලින් පිඩන බලයක් ලබා ගැනිම.මේ මූලධර්මය භාවිත කරල එක එක විදියට හුමාල එන්ජින් නිර්මාණය කරල තියෙනවා. කෝච්චි එන්ජිමයි නිව්කොමන් එන්ජිමයි කියන්නෙ ආන්න ඒ වගේ හුමාල එන්ජින් වර්ග 2ක්.


        අපි මුලින්ම නිව්කොමන් එන්ජිම ගැන ටිකක් කතා කරමු. මේකට දාල තියෙන නම දකිනකොටම හිතා ගන්න පුලුවන්නෙ කවුද මේක හදන්න ඇත්තෙ කියල, තෝමස් නිව්කොමන් තමයි මේකෙ නිර්මාණය කරේ. හැබැයි මේක හයි කරල තිබුනෙ වාහනයකට නම් නෙවෙයි. මේක භාවිතා කරේ වතුර පොම්ප කරන්න.මේක තමයි සාර්ථක වුනු පලමු වාශ්ප එන්ජිම.




මේක හයි කරල තියන්න තරමක ලොකු ගෙයක් ඕන වුනා. පහලින් දාල තියෙන්නෙ ඒකෙ පින්තූරයක් (වාහනයකට හයි කලානම් කොහොම තියෙයිද?)

                                              තව පින්තූර ඕන නම්මෙතන ක්ලික් කරන්න




                       මේ එන්ජිම නිර්මාණය කරනකොට වායු පීඩනය වගේම වායු අණු වල උෂ්ණත්වය අඩු වීමෙන් ඇතිවෙන සංකෝචනයද උපයෝගී කරගෙන තිබුනා.උණු වතුර ටිකක් ප්ලාස්ටික් බෝතලයකට දාල පියන හොඳට වහල තිබ්බහම,නිවෙනකොට ප්ලාස්ටික් බෝතලේ අතුලට එබෙනව ඔයාල දැකල ඇතිනේ.ආන්න ඒ මූලධර්මයත් නිව්කොමන් භාවිතා කරල තියෙනවා.මෙන්න මේ වීඩියො එක බලන්නකෝ

                                         දැන් අපි මේ එන්ජිම වැඩ කරන්නෙ කොහොමද කියල බලමු. මේකෙ තියෙන්නෙ බැරල් එකක් විතර පිස්ටන් එකක්. බොයිලේරුවෙන් ලැබෙන හුමාලයේ පීඩනය නිසා පිස්ටන් එක ඉහලට යනවා.පිස්ටන් එක ඉහලට ගියාම සාමාන්‍ය උශ්ණත්වයේ තියෙන වතුර සිලින්ඩරය තුලට යවනවා, එවිට ක්ශණිකව හුමාලය සිසිල් වෙන නිසා පරිමාව අඩු වෙනවා.එතකොට පිස්ටන් එක ආපහු සිලින්ඩරයේ පරිමාව අඩු කරමින් පහලට එනවා. ඔන්න ඔය විදියට තමයි නිව්කොමන් හුමාල එන්ජිම වැඩ කරන්නෙ.

පහලින් දාල තියෙන්නෙ නිව්කොමන් එන්ජිම වැඩ කරන විදිය.

1. හුමාලය ඇතුලට ගැනීම
            

                     
                         මේ වෙලාවට තමයි හුමාලයේ තියෙන අධි පීඩනය නිසා පිස්ටනය ඉහල යන්නෙ.


2. සිලින්ඩරය තුලට ජලය ඇතුලු කිරීම

                                       ජලය ඇතුලු වෙනකොට හුමාලයේ උශ්ණත්වය පහල බහින නිසා, සිලින්ඩරය ඇතුලෙ පීඩනය වායුගෝලීය පීඩනයට වඩා අඩු වෙනවා,එතකොට පිස්ටන් එක පහලට එනවා.

මෙන්න මේ විදියට දිගටම සිද්ද වෙනකොට තමයි පිස්ටනයට සවි කරල තියෙන ලී දණ්ඩ මගින් ජලය පොම්ප කෙරෙන්නෙ.

මේ තියෙන්නෙ නිව්කොමන් එන්ජිමේ ආකෘතියක්.

මේ තියෙන්නෙ ඔරිජිනල් එන්ජිම

අපි තවත් ලිපියකින් නිව්කොමන් එන්ජිමෙන් පස්සෙ කරපු නිපැයුම් ගැන සාක්ච්ඡා කරමු.


කමෙන්ට් එකක් හෙම දාන්න අමතක කරන්න එපා හොඳේ!

Read More

මෝටර් එන්ජිමේ ඉතිහාසය - 01 : වාශ්ප එන්ජිමේ බිහිවීම (invention of the steam engine)

                    වාහන විතරක් නෙවෙයි අපි අද භාවිතා කරන ගොඩක් දේවල් බිහිවෙන්න හේතුව වුනේ කාර්මික විප්ලවයනේ අපි එතනින්ම කතාව පටන් ගමු.පහල තියෙන පින්තූරෙ තියෙන්නෙ කාර්මික විප්ලවය නිසා බිහිවුනු නිර්මාණයක්.

                 ගල් අඟුරු සොයා ගැනීමෙන් පසුව ලෝකයේ කර්මාන්ත දියුනු වෙන්න පටන් ගත්තා.ඒ කාර්මික විප්ලවයේ ආරම්භය කියලා කියන්න පුලුවනි,සතුන්ගේ ශක්තිය යොදාගෙන කරපු වැඩ යන්ත්‍ර සූත්‍ර යොදාගෙන කරන්න පටන් ගත්තෙ ගල් අඟුරු දහනයෙන් වැඩ කරන වාශ්ප එන්ජිම සොයා ගැනීමෙන් අනතුරුවයි.මේ සඳහා තෝමස් නිව්කොමන්, ජේම්ස් වොට් වගේ අයගෙ සොයා ගැනීම් වැදගත් වුනා.ඉන් පස්සෙ ඒ කාලෙ තිබුණු ප්‍රවාහනය,කෘෂිකර්මාන්තය ඇතුලු සියලුම ක්ෂේත්‍ර වල වැඩ පහසු කරගන්න වාශ්ප එන්ජිම යොද ගත්තා.


පහලින් දාල තියෙන්නෙ නිව්කොමන්ගේ හා ජේම්ස් වොට්ගේ පින්තුර

   
        නිව්කොමන්                                                                   ජේම්ස් වොට්

Read More

ඇරඹුම

                                  ඔන්න හා හා පුරා කියල මමත් බ්ලොග් එකක් ලියන්න පටන් ගත්ත.මම පොඩි කාලෙ ඉඳන්ම ඔය පරණ කොට උඩ දිරල තියෙන වාහන වලට හෙම හරි කැමතියි,ඒ නිසා තමයි මම මෙහෙම වාහනයි ඒ සම්බන්ද මම දන්න තොරතුරුයි දාල බ්ලොග් එකක් ලියන්න කල්පනා කරේ. අතීතයේ සිට වර්තමානය දක්වා මේ ක්ශේත්‍රය ගැන කතා කරන්න දේවල් ගොඩක් තියෙනවා.අද ඉදල අපි මෙ බ්ලොග් එකෙන් ඒ ගැන කතා කරමු.මේක වැඩියෙන්ම වටින්නෙ මං වගේ වාහන පිස්සොන්ට තමයි.මේව කියවල හොඳ නරක කියල ඔයාල කමෙන්ට් දාවි කියල මම හිතනවා.මම අලුත් නිසා මගේ අඩුපාඩු හදාගන්න ඒක ලොකු උදව්වක් වේවි.

ස්තූතියි!

Read More